Mój program dla Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi na lata (2018-2020)

Okolice Nowego Centrum Łodzi. Projekt pokazany w 2018. To jest autentyczna "potęga Łodzi". Kto wierzy, że będzie zrealizowany? Ja nie mam złudzeń....

Nieszczęściem polskiego życia polityczno-kulturalnego jest ustawianie konkursów na różne stanowiska, od przetargów na drogi, poprzez delegatury NIK, do dyrektorów w domach kultury czy galeriach i oczywiście muzeach. Dlaczego tak się dzieje? Brakuje skutecznych mechanizmów, które uniemożliwiałyby taką naganną praktykę. Nie ma też wolnych mediów oraz środowisk twórczych (związki artystyczne, stowarzyszenia),  które krytykowałyby podejrzane poczynania władzy. Efektem tego jest uwiąd autentycznego życia artystycznego, kryzys polityki neoliberalnej, niedostatek nowej. 

Przedstawiam program, który nie będzie zrealizowany. W 2000 roku władza SLD nie dopuściła mnie do konkursu na stanowisko dyrektora PGS w Łodzi (obecnie MGS). Przewodniczącą komisji była p. Jadwiga Kwaśniak, ówczesna dyrektor Wydziału Kultury. W 2017 roku w kolejnym konkursie nie ujawniono nawet, kto startował.... To świadczy o jego transparentności i dbaniu o przyszłość kultury w Łodzi.

Do programu zgłosiłem także ustnie w czasie "rozmowy z kandydatem" 06.12.17 trzy kolejne wystawy: Zbigniewa Libery, Ewy Partum i Zbigniewa Warpechowskiego. Nazwiska te przytaczam także dlatego, gdyż w protokole pokonkursowym nie ma o tym żadnego śladu. Są to de facto nie protokoły z obrad komisji, ale sprawozdawania z obecności członków komisji. Libera, Partum i Warpechowski to wybitni artyści, przez lata 60-80. związani z Łodzią, krytykowani bądź ignorowani przez oficjalne instytucje w mieście, jak ZPAP. Nigdy nie mieli wystaw czy spotkań w MGS i chyba na razie mieć nie będą. 

Na razie widzę tylko butę i arogancję władzy oraz inercję tzw. środowiska.  I nic nie wskazuje, że coś się zmieni w niedalekiej przyszłości. Chyba, że używając Benjaminowskiej metafory Transatlantyk niepostrzeżenie przemieni się w Titanica.... Na razie MGS postanie galerią miejską, w dosłownym znaczeniu tego słowa.

Bezużyteczne rzeczy, 2017, fot. K. Jurecki

Autorski program dla MGS w Łodzi 

A) Swój program pragnę rozwijać w potrójnym aspekcie: łódzkim, ogólnopolskim i zagranicznym, prezentując artystów z innych krajów. Każdy z tych wątków jest ważny, ale chciałbym także organizować wystawy łódzkich artystów za granicą (np. galeria Fiducia w Ostrawie, Czechy). Przestrzeń Galerii Bałuckiej planuję przeznaczyć dla promocji najmłodszego pokolenia artystów polskich. Chciałbym zachować ciągłość wystawienniczą instytucji. Jeśli wystawy MGS są zaprogramowane i zaawansowane w realizacji na rok 2018, to pragnąłbym je kontynuować. Realizacja własnego programu, odbyłaby się głównie w latach 2019-2020. Zaznaczam, że przedstawiony poniżej program jest realny i zobowiązuję się do jego realizacji w ciągu trzech lat. Z wieloma wymienionymi w nim artystami współpracowałem. Jako kurator zorganizowałem kilkadziesiąt wystaw i kilkadziesiąt pokazów polskiego filmu eksperymentalnego i wideo. Tworzyłem także kolekcję Działu Fotografii w Muzeum Sztuki w Łodzi, w której dzięki mojej inicjatywie znalazły się prace m. in. Łodzi Kaliskiej, Zygmunta Rytki, Ireneusza Pierzgalskiego, Zofii Rydet czy Jerzego Lewczyńskiego.

Program wystaw na lata 2018-2020 odwołujących się do tradycji MGS i środowiska łódzkiego

Historia grafiki łódzkiej z kolekcji MGS. Grafika warsztatowa (2018)

Wystawa w OPS, pokazująca przegląd historyczny, podkreślająca znaczenie takich postaci, jak: W. Strzemiński, K. Hiller, St. Fijałkowski, L. Rózga, A. Kabała. W. Kaliński, A. Bartczak

Historia grafiki łódzkiej z kolekcji MGS. Grafika projektowa (2018)

W. Strzemiński, B. Balicki, St. Łabędzki, T. Piechura, Sł. Iwański, i in.

Fotografia a grafika w twórczości Ireneusza Pierzgalskiego (2019)

Wystawa konfrontowałaby prace z lat 60. i 70. ze zbiorów prywatnych i kolekcji publicznych (MS w Łodzi). To moim zdaniem bardzo ważne realizacje, które czekają na odkrycie.

Edward Łazikowski. Wczesne prace (2018)

Artysta w latach 60. i 70. oraz w 80.  tworzył szereg interwencji w przestrzeni miasta Łodzi, a także wykonywał mało znane performances. Oprócz tego artysta malował obrazy metaforyczne, pokazane w Krakowie w latach 60. Należy on do niedocenionych twórców o znaczeniu ogólnopolskim, którego rolę na polu sztuki łódzkiej można porównać do Karola Hillera.

Andrzej Różycki. Pomiędzy etnografią a sztuką neoawangardową. Film i fotografa (2020)

Tematem wystawy byłyby filmy etnograficzne, odnoszące się do jego praktyki z zakresu fotografii artystycznej skonfrontowane z kolekcją sztuki ludowej. Nigdy takiej wystawy nie było, a istnieje bezpośredni związek pomiędzy filmem etnograficznym, kolekcją sztuki ludowej artysty a fotografią. Różycki, o czym pisałem kilka razy jest, moim zdaniem, najwybitniejszym żyjącym przedstawicielem nurtu fotografii artystycznej w Polsce.

Józef Szymańczyk. Wizje Polesia z końca lat 30. XX wieku (2018)

Fotografie ze zbiorów prywatnych pokazują unikatowy dokument z lat 30. XX, nigdy w Łodzi, w wersji oryginalnych prac, niepokazywany. Fotograf mieszkał w Łodzi od 1985 do 2003 roku. Cały zbiór w negatywach liczy ok. 400 prac.

Jerzy Krawczyk a fotorealizm w Polsce (2020)

Celem wystawy będzie pokazanie oryginalności malarstwa Krawczyka w relacji do tematyki wojny, Holocaustu oraz malarstwa fotorealistycznego w Polsce, rozwijającego się od lat 70. (Ł. Korolkiewicz, M. Bernhardt, M. Benedyktowicz, A. Sadowski)

Historie łódzkiego feminizmu (1970-2017)

Ewa Partum, M. Samborska, Ewa Bloom-Kwiatkowska, Anka Leśniak. Ekspozycja ma pokazać przemiany i ujawnić, czym był feminizm pierwszej fazy (lata 70.) i kolejnych jego generacji.

Tradycja i współczesność łódzkiego happeningu i performance (1970-2017) [2020]

(Zb. Warpechowski, E. Partum, E. Łazikowski, Łódź Kaliska, Cezary Bodzianowski, Ola Kozioł, Wiktor Polak). Zapisy wideo, fotografie oraz kilka performances w przestrzeni OPS.

Kultura Zrzuty. Żywa historia (1981-1990) [2020]

Ekspozycja miałaby zaprezentować niezależną twórczość grupy Łódź Kaliska oraz innych uczestników ruchu (J. Kryszkowski, T. Snopkiewicz, Zb. Libera, G. Zygier) w kontekście sytuacji stanu wojennego.

Henryk Ross. Kronika getta łódzkiego (1941-1944) [2020]

To analiza fotograficznej twórczości Rossa w kontekście kroniki Ch. Rumkowskiego, znajdującej w Archiwum Państwowym w Łodzi. Zdjęcia będą powiększone i poddane analizie: historycznej, antropologicznej i z zakresu historii fotografii.

Tomasz Sobieraj. Bramy Ziemi Obiecanej. Fotografia (2018)

Nigdy niepokazany w Łodzi cykl ok. 100 czarno-białych prac, na który artysta otrzymał stypendium MKiDN a w 2014 r. wydał autorski album. Jest to ważne dokonanie z zakresu dokumentu fotograficznego, zrealizowane głównie na terenie dawnego getta i śródmieścia.

Zbigniew Olszyna. Malarstwo, obiekty, fotografia (2018)

Pokaz młodego artysty w zakresie płynności idei i postmodernistycznego pastiszowania w malarstwie, ale o surrealistycznych zależnościach.

Andrzej i Mikołaj Smoczyńscy. Poza tradycyjne obrazowanie. Grafika i fotografia (2020)

Wystawa pokaże wspólne idee braci, którzy pozostawali ze sobą w bliskich relacjach, „zakochanych” w twórczości awangardowej z kręgu Strzemińskiego i Fijałkowskiego.

Wiktor Polak. Funny Pics. Fotografia, wideo, rysunek (2020)

Twórczość jednego z najbardziej oryginalnych artystów średniego pokolenia.

Pomiędzy mediami. Krzysztof Cichosz i Małgorzata Kosiec (2018)

Porównanie twórczości fotograficznej i malarskiej, która teoretycznie odwołuje się do podobnych założeń teoretycznych z zakresu widmowości obrazu w czasach postmodernizmu.

Magdalena Samborska. Metki tożsamości. Mała retrospektywa (1996-2017) [2019]

Jej twórczość może mieć podobne znaczenie dla sztuki polskiej, jak Ewy Partum, ponieważ jest bezkompromisowa i tworzona na wysokim pułapie intelektualnym, także z zakresu teorii i krytyki artystycznej.

Fotografia artystyczna w Łodzi w XXI wieku (2018)

Próba podsumowania twórczości uznanej (A. Różycki, M. Samborska, G. Przyborek) z dokonaniami młodych absolwentów szkoły filmowej (P. Zbierski) i ASP (A. Chojnacka, A. Chrzanowski, A. Orlikowska).

.

Malarstwo Bartłomieja Otockiego (2018)

Prezentacja dorobku jednego z najważniejszych malarzy wywodzących się z Łodzi oraz jego eksperymentów okołofilmowych.

Malarstwo i wideo Piotra Kotlickiego (2018)

Pokazanie dorobku jednego z najbardziej znaczących malarzy i twórców wideo średniego pokolenia.

W kręgu mitów. Natalia Kalisz (2018)

Przegląd dorobku graficznego jednej z najbardziej utalentowanych artystek młodego pokolenia.

Krytycy łódzcy proponują. Ciąg dalszy…

Ekspozycja odwołuje się do idei wystawy z galerii Manhattan (1997). Zaprezentuje środowisko łódzkich krytyków, którzy mają wskazać to, co ich zdaniem jest najwartościowsze w sztuce łódzkiej. Bez cenzury, bez wskazywania prymatu określonych mediów czy uczelni.

Historia Galerii Manhattan

Przypomnienie historii i najciekawszych zjawisk w kulturze łódzkiej, jakie miały miejsce w znanej galerii kierowanej przez K. Potocką. Ekspozycja odpowie na pytanie, co pozostanie po galerii?

Wystawy o przesłaniu ogólnopolskim

V Biennale Sztuki w Piotrkowie i Łodzi Pomiędzy katastrofizmem a postkatastrofizmem (2019)

Wystawa historyczna odbędzie w Łodzi, zaś ogólnopolski konkurs w Piotrkowie.  

Łukasz Korolkiewicz i malarstwo fotorealistyczne w Polsce (2019)

Twórczość Korolkiewicza od lat 70. do chwili obecnej będzie skonfrontowane z obecną falą fotorealizmu polskiego (B. Białecka, M. Moskwa).

Malarstwo polskie. Stan aktualny. Od Fotorealizmu, poprzez nowy surrealizm, do abstrakcji (2020)

Pokazane będą główne prądy i twórcy (W. Sasnal), fotorealizm (B. Otocki) i nowy surrealizm (M. Wielek-Mandrela) oraz tradycja abstrakcji (S. Marzec, M. Frydrych, W. Leder).

Małgorzata Wielek-Mandrela i Magdalena Moskwa. Relacje obecności (2020)

Porównanie bliskich sobie postaw ideowych, ale różnych w materializacji malarskiej. Wystawa skupi się na portrecie.

Krzysztof Ligęza. Drzewa-Cienie-Śnienie (2018)

Wystawa fotografii odwołującej się do pojęcia archetypu i surrealizmu, ale o charakterze symbolicznym.

Borys Makary. They were wobec fotografii reklamowej (2018)

Prace nawiązujące do Man Raya, ale wykonane także w kontekście fotografii reklamowej.

Fotografia polska w drugim dziesięcioleciu XXI wieku (2020)

Ekspozycja mająca podsumować ostatnią dekadę we wszystkich jej przejawach. Od nowego dokumentu, poprzez inscenizację, reportaż, fotografię mody po fotoblogi.

Janusz Leśniak. Od elementaryzmu do koncepcji mandali. Fotografie z lat 1978-2015

Twórczość jednego z najważniejszych polskich fotografów polskich. Wystawa retrospektywna.

Andrzej Dudek-Dürer, czterdzieści lat „sztuki butów”. Fotografia, grafika, wideo, performance

Pokazanie twórczości wideo, muzyki eksperymentalnej, graficznej, fotograficznej a także w zakresie performance z okazji 40-lecia „sztuki butów”.

Cyberfoto. XXI międzynarodowy konkurs fotografii cyfrowej (2018, 2019, 2020).

Prezentacja najciekawszych prac z najstarszego i najważniejszego w Polsce konkursu, który od 1997 roku odbywa się w Częstochowie. Nagradzani bywają często fotografowie z Łodzi.

Wideo-art w Polsce od lat 80. XX do początku XXI wieku. Zapomniane aspekty (2018)

Twórczość znanych (Z. Rytka, A. Dudek-Durer, A. Baumgart, A. Grabowski, A. Rzepecki) i mniej znanych (M. Rogulski, M. Zygmunt, A. Orlikowska, W. Polak, M. Brzeziński), która ma być pytaniem o historię i status sztuki wideo w Polsce.

Zbigniew Libera, [Laleczka], 1987, fotokolaż, flamaster

Zagraniczne

Gabriela Morawetz. VANISHING DECONSTRUCTIONS. Wystawa retrospektywna

Ekspozycja polskiej artystki mieszkającej w Paryżu. Fotografia, wideo, obiekty przestrzenne.

Dorota Sadovska. Żywoty świętych. Malarstwo i fotografia

Twórczość bardzo znanej słowackiej feministki, która uprawia fotorealizm i tworzy instalacje fotograficzne. Jej prace znajdują się m.in. w zbiorach Muzeum Narodowego w Pradze.

Reiner Riedler. Fake Holidays

Wystawa austriackiego fotografa na temat obecnej sztuczności życia.

Sylwia Kowalczyk. Lethe…

Wystawa polskiej artystki mieszkającej w Szkocji o rytuale przejścia na „drugą stronę”, zrealizowana w formie fotokolażu.

Wolfgang Kahlen. Tribute to Tibet. Video, photography

Prace niemieckiego artysty poświęcone ludziom, kulturze i przemocy skierowanej przeciw Tybetowi. Artysta związany był także z polską sceną niezależną lat 80., przyjaźnił się z W. Bruszewskim, którego ekspozycję można byłoby pokazać z jednej z galerii Kahlena.

Katerina Mistal. Mapping Europe. Limits of EU. Photography and video

Wystawa na temat UE i jej symbolicznych granicach. Szwedzka artystka za pomocą dzieci tworzy konceptualne znaczenia w bardzo malarskich pracach.

Wim De Schamphelaere. „Czarne Madonny”.

Piękno i nostalgia czarnych kobiet w Afryce i na Kubie w cyfrowych pracach belgijskiego twórcy, który w ten sposób składa hołd anonimowym prostym kobietom. 

b) W ofercie dla dzieci organizowane będą warsztaty przy okazji poszczególnych ekspozycji, a w dalszej przyszłości w przestrzeni OPS będzie wydzielone niewielkie miejsce zabawowo-artystyczne, gdzie po obejrzeniu ekspozycji dzieci będą mogły się bawić, np. rysując na kartonach. Organizowane będą także tematyczne lekcje muzealne poświęcone sztuce XX wieku, w tym technologiom artystycznym różnych dyscyplin (grafika, fotografia). W programie powinny pojawić się systematyczne oprowadzania kuratorskie po wystawach skierowane do młodzieży szkół licealnych i bardziej zaawansowane dla studentów ASP, połączone z dyskusją o ekspozycji.

Pojawią się konkursy tematyczne w zakresie: fotografii, rysunku, wideo na temat Łodzi i jej historii w kontekście ogólnopolskim: Stulecie Polski niepodległej; Oblicza łódzkich graffiti; Stare i nowe. Od eklektyzmu do ponowoczesności. Architektura w Łodzi.

c) Chciałbym przygotować wystawę o charakterze promocyjnym w dotyczącą tradycji awangardowej w Łodzi pt. Nasze artystyczne dziedzictwo wczoraj i dziś. Strzemiński, Kobro i Hiller, oraz nawiązać bliższe kontakty z innymi łódzkimi instytucjami na temat organizowania wspólnych wystaw, np. z Centrum im. Edelmana w rocznicę likwidacji getta, z Muzeum Kinematografii na temat filmu eksperymentalnego, z AOK w ramach promocji wybitnych studentów a z MMŁ w promocji młodych absolwentów szkół artystycznych.

d) Będąc kuratorem Muzeum Sztuki w Łodzi zdobyłem środki finansowe na zorganizowanie dużych wystaw (Z. Rydet, Z. Rytka, J. Lewczyński, Fotografia polska lat 90.) współpracując z określonymi instytucjami (Muzeum Narodowe we Wrocławiu, galeria FF, BWA w Zielonej Górze, wydawnictwo KROPKA we Wrześni, BWA w Bielsku-Białej), które tworzyły wspólny budżet i wydawały wspólny katalog. Drugim sposobem jest pozyskiwanie grantów na wystawy z MKiDN w Warszawie. Będę zabiegał także o pozyskiwanie środków z Funduszy Europejskich.

e) Planuję współpracę w zakresie biennale sztuki i festiwalu performance z Ośrodkiem Działań Artystycznych w Piotrkowie Trybunalskim (dyr. P. Gajda), w zakresie fotografii z galerią Art Foto w Częstochowie, w zakresie większych ekspozycji z BWA Katowice (dyr. M. Kuś), CSW Łaźnia w Gdańsku (dyr. J. Charzyńska), galerią Wozownia w Toruniu (dyr. A. Jackowska) i z Muzeum Narodowym we Wrocławiu (kurator A. Sobota), w zakresie plakatu z Muzeum Plakatu w Wilanowie (kurator M. Knorowski). Z tymi instytucjami współpracuję od kilku lat. W zakresie wystaw międzynarodowych chciałbym współpracować w Central European House of Photography w Bratysławie (dyr. V. Macek) oraz z festiwalem FOTOSEPTIEMBRE USA. International Photography Festival w San Antonio (dyr. M. Mehl), a także z Interphoto Festival (Białystok, dyr. G. Jarmocewicz) oraz z Kaunas Photo Days na Litwie. Z wyżej wymienionymi instytucjami mam bliskie kontakty.

f) Chciałbym spróbować zbudować nową publiczność przy pomocy zorganizowania ogólnopolskiego Biennale Sztuki (np. połączonego z V Piotrkowskim Biennale, programu którego jestem autorem). Publiczność należy zachęcić darmowymi uprowadzeniami po wystawach, spotkaniami z ciekawymi artystami, krytykami sztuki oraz organizacją dyskusji i seminariów na ważne współczesne tematy. Publiczność trzeba „kusić” za pomocą mediów społecznościowych (Facebook) oraz blogami (np. Jureckifoto). Ważne jest szczególnie, aby w profesjonalnych magazynach („Format”, „Arteon”, „O.pl”) ukazywały się teksty o ekspozycjach z MGS. Należy próbować stworzyć nowe relacje z Radiem Łódź i telewizją regionalną, a także z TV Kultura i II pr. Polskiego Radia oraz pozyskać stałych sponsorów medialnych.

g) Należałby realizować krótkie formy wideo o wystawach i zamieszczać je na Facebooku, jak czyni to np. galeria Wozownia z Torunia. W przypadku ważnych ekspozycji byłyby to krótkie profesjonale filmy (np. przygotowane przez Opus Film) i umieszczać je na stronie www MGS i Youtube, gdzie powinny być także zamieszczane ciekawe dyskusje i wydarzenia.

Grafitti braci Os Gemeos, ul Roosvelta 5, 2015. [Już jest bardzo zniszczone]. Fot. K.Jurecki, luty 2018