18.02. 2011 w galerii Wozownia w Toruniu otworzyliśmy wystawę Tadeusza Żaczka - dokumentalisty z Białej Podlaskiej, na temat polskiego prawosławia, które fascynuje mnie od ok. 2004 roku. W 2005 roku wraz z Anną Radziukiewicz z białostockiej Fundacji im. Księcia Konstantego Ostrogskiego byłem kuratorem wystawy Światło ze Wschodu zorganizowanej w Moskwie w największej na świecie cerkwi - pod wezwaniem Chrystusa Zbawiciela (ros. Хра́м Христа́ Спаси́теля). Dzięki Annie Radziukiwecz poznałem Św. Górę Grabarkę i Policealne Studium Ikonograficzne, czyli Bielską Szkołę Pisania Ikon batiuszki Leoncjusza Tofiluka.
Czym jest religia prawosławna, jacy są jej wyznawczy, czy jest ona bardziej mistyczna od katolicyzmu? Wiele pytań powstaje po obejrzeniu tej wystawy na której pokazanych jest 70 zdjęć czarno-białych i 30 kolorowych oraz slide-show, z podkładem muzycznym, w ilości 40 prac. Obecnie fotografowanie prawosławia w Polsce jest tematem modnym, ale Żaczek należy do najważniejszych artystów z pokorą i w bardzo wszechstronny sposób zgłębiających ten niełatwy problem.
Nowosiółki kolędowanie, 2010
Autor pokazu jest świadomym dokumentalistą odwołującym się do dwóch tradycji: piktorializmu z okresu 20-lecia międzywojennego i "fotografii socjologicznej" przełomu lat 70./80, która była także wypadkową amerykańskiej fotografii ulicznej z lat 60. i 70. (Garry Winogrand).
Boże Narodzenie-Jabłeczna, 2006
Droga na Św. Górę Grabarkę, 2005
Te piękne, czasami patetyczne i pełne symboli zdjęcia Żaczka, niekiedy są także lekko ekspresyjne ze względu na zastosowany obiektyw szerokokątny. Podejmują one problem żywego kultu religijnego, skromnego życia ludności z okolic Jabłecznej oraz jakże trudny do pokazania problem świętości, tak marginalizowany w dobie pop kultury, kiedy mitem (określenie Stefana Morawskiego) zastępuje mit i symbol. Oczywiście, jak widać na tej ekspozycji nie wszędzie tak się dzieje.
Grabarka Św. Spasa, 2006
Wystawę tę polecam tym, którzy interesują się dokumentem fotograficznym, poszukują autentycznej wiary. Ekspozycja podzielona jest na następujące pasaże/grupy problemowe: "Święta Góra Grabarka" (tutaj można zobaczyć pierwsze, jeszcze mocno zgrafizowane prace Żaczka), "Pielgrzymki", "W cerkwi", "Obrzędowość", "Ostatnia droga", "Postrzyżyny", "Woda i symbol".
Wielka woda-Jabłeczna, 2009
Tadeusz Żaczek jest dla mnie bardzo ważnym fotografem już od kilku lat. Także dlatego, że dzięki niemu odkryłem w 2008 roku klasztor św. Onufrego w Jabłecznej nad Bugiem. Wizytę tam polecam wszystkim, nie tylko fotografującym.
Fragment wystawy (fot. T. Żaczek)
Fragment wystawy (fot. T. Żaczek)
Fragment wystawy (fot. T. Żaczek)
Fragment wystawy (fot. T. Żaczek)
Toruńska TV.24 nakręciła bardzo ciekawy materiał filmowy pt. Prawosławie w Galerii Sztuki Wozownia.
p.s Zachęcam także do lektury katalogu i zawartego w nim mego tekstu Wielowymiarowość i mistyka polskiego prawosławia, który zawiera inne watki interpretacyjne, niż ujawnione w tym zapisie.
2 komentarze:
Jeżeli jesteśmy w temacie pisania ikon, to mam bardzo smutne wieści. Wczoraj zmarł Jerzy Nowosielski, wielki artysta, który w swojej twórczości inspirował się właśnie: kulturą prawosławia i zwyczajem pisania ikon.
http://www.rp.pl/artykul/615992_Jerzy-Nowosielski-nie-zyje.html
Na otwarciu wystawy w Toruniu wspomniałem mistrza Nowosielskiego, gdyż zdecydowanie był bardzo ważnym malarzem religijnym i nowoczesnym. Udało mu się połączyć ogień z wodą. Na wystawie "Światło ze Wschodu" (MGS Łódź, 2006) pokazaliśmy jego ikony z cerkwi św. Mikołaja w Krakowie.
Prześlij komentarz