Jeszcze raz o Jacku Kryszkowskim

Kilka dni temu znalazłem list od Krysza, który datuje na 1987 rok, choc nie jestem tego pewny. Wysłałem mu pytania, m.in. czy czuje się artystą awangardowym, czy jest anarchistą, ale nie mam jego kopii. Pierwsza cześć listu to opowieść niby prywatna, brak porozumienia czy niezrozumienia jego postawy. Jacek był osoba, która postulowała, a właściwie narzucała swoją wizję "bycia poza kulturą", choć oczywiście mógł tylko w niej egzystować czy precyzując na jej rubieżach, łącząc wesołość która z latami zmieniła się w tragedię życia. Miał wielki talent artystyczny, także muzyczny i performerski, z którego zrezygnował. Jednocześnie stał się obok Andrzeja Partuma najbardziej konsekwentnym w swym działaniu czy manifestowaniu określonej postawy, polegającej na "pozbyciu się bagażu kultury", związanej także z odrzuceniem instytucji artystycznych, takich jak galerie czy muzea. 

W drugiej części listu odpowiedział jednak na moje pytania, odżegnując się od sztuki alternatywnej, awangardowej. Potwierdził swoje zainteresowania Witkacym, i co ciekawe Jonaszem Sternem. Odżegnał się, co ważne, od Kultury Zrzuty, z którą do tej pory się utożsamiany. Podkreślił, że  "zrzuta"wypracowała nową metodę metodę działania, czyli jednocześnie "solisty" i "grupy", co jest trafnym spostrzeżeniem. O tym mówił też Tomasz Snopkiewicz, odsyłam do książki Kultura Zrzuty, pod redakcją Marka Janiaka (W-wa 1989).

Dziś już prawdziwych anarchistów, tak zwariowanych i jednocześnie pewnych swych działań, czasami bardzo destruktywnych, jak Krysz, już nie ma. Cała twórczość Jacka zarówno będąca autokomentarzem artystycznym, krytyką artystyczną, jak też jego prace w tym obrazy malarskie, fotokolaże, obiekty fotograficzne oraz prace w prywatnych magazynach "Tango" i własnym "Hali Gali", czekają na wnikliwą interpretację. Jest jedną z najważniejszych postaci lat sztuki lat 80. XX wieku....o awangardowej tradycji. Nie był, bo nie chciał być pisarzem. Tego typu interpretacje są całkowicie mylne.

Plakat na III Nieme Kino, 1985

Zaproszenie na II Nieme Kino

Śląska fotografia artystyczna, Katowice 2019, (album 288 s.)

Okładka albumu

Zastanawiam się czy wydanie przez Fundację Wielki Człowiek dużego albumu o fotografii śląskiej jest wydarzeniem? Z pewnością tak, gdyż od ostatniego opracowania Alfreda Ligockiego minęło wiele lat. Zresztą nie ma tego typu wydawnictw w Polsce. Pytanie dlaczego? Tego typu albumu wydają:Czesi, Słowacy, Litwini, nie mówiąc o Europie Zachodniej. Mój krótki tekst nie będzie recenzją ponieważ wraz z Adamem Sobotą pisałem interpretacje twórczości i poszczególnych prac. Nie wiem jak do końca wywiązałem się z tego zdania, ponieważ nie widziałem jeszcze wydawnictwa. Nie mogłem być na jego premierze, połączonej z wystawą, która odbyła się 18.12.2019 w Katowicach.

Cieszę, że mogłem poznać bliżej niezwykłą twórczość Wilhelma von Blandowskiego, że przyjrzałem się po raz kolejny klasykom: Zofii Rydet, Jerzemu Lewczyńskiemu. Odkrywana jest na nowo postać Anny Chojnackiej, którą ceni Waldemar Jama. Pokazano tak znanych twórców, jak Wojciech Prażmowski, który najciekawsze prace wykonał na przełomie lat 80./90., czy konsekwentny w penetrowaniu pejzażu śląskiego Michał Cała. Dużym zaskoczeniem były dla mnie zdjęcia Andrzeja Górskiego, walczącego z komuną lat 80. i zbliżającego się do twórczości graficznej. Pokazano także śląskiego "dobrego ducha" fotografii i odnowiciela technik alternatywnych Jakuba Byrczka oraz Rafała Milacha, który w XXI wieku zrobił zawrotną karierę międzynarodową i stał się istotnym pedagogiem.

Całość przedsięwzięcia przygotował dr Wojciech Kukuczka - fotograf i animator życia fotograficznego. Powstaje pytanie - kto jeszcze powinien znaleźć się w prestiżowym. Pisał do W. Kukuczki o nieobecności Ryszarda Czernowa i jego cyklu Martwe z natury oraz Piotra Szymona, który był wybitnym dokumentalistą. Zastanowiłbym się także nad zdjęciami: Karoliny Jonderko (egzystencjalny dokument), Judyty Bernaś (między fotografią a grafiką) i Patrycji Pawęzowskiej z jej ostatnich dokonań.

Czy odbędzie się debata nad temat albumu i stanu obecnego fotografii śląskiej? Zobaczymy. Widać już jak bardzo brakuje profesjonalnych pism o fotografii, takich jak "Kwartalnik Fotografia".

Wszelkie informacje o albumie, wraz z możliwością zakupu na stronie

http://www.slaskafotografiaartystyczna.pl/

Wilhelm von Blandowski, wł. Muzeum w Gliwicach

Anna Chojnacka, wł. Muzeum Historii Katowic

Zofia Rydet, wł. Fundacja im. Zofii Rydet

Andrzej Górski

Michał Cała

Waldemar Jama

Wojciech Prażmowski

Rafał Milach

Jakub Byrczek

Strony z Jerzym Lewczyńskim

Prace Zofii Rydet

Prace Waldemara Jamy

Zdjęcia Michała Cały

strony....

Wojciech Kukuczka, fot. Marcin Opaka

Bohaterowie wieczoru 

GABRIELA MORAWETZ’S WORLDS IN CREATION ("Artluk" [Poland], 2019 nb 1-2

Gabriela Morawetz, 15 04 2015 II”, 80 × 100 cm, silver emulsion on a convex glass, pigment print on Hahnemuhle paper, 300 g, 2016. Photo: the artist’s archive

I present a English precis of my text originally in Polish published in magazine edited by Paweł Łubowski in Poznań as "Arluk", 2019 nb 1-2. I like talking with Gabriela about art almost during e-mails conversations or in real world but it was twice. In future I want to write a long interpretation on her all art.

Gabriela Morawetz received a formal education in visual arts at the Academy of Fine Arts in Kraków. She studied graphic arts in the 1970s, when that field reached a peak of its development after the Second World War. Today its significance is more illusory. It’s often reanimated with digital techniques. However, they tend to produce an image of world that is more mechanical than manual. Morawetz works have been exhibited a number of times, recently in France – “Chambre d’(a)pesanteur” (Galerie Thessa Herold, Paris) and “In illo tempore” (La Galerie Sagot-Le Garpec, Paris) – and China – “Vanishing Deconstructions” (See+ Gallery, Beijing).

It’s worth mentioning that, in general, photography has a lot in common with, and seems to depend on, thinking associated with graphic arts. Many artworks by Gabriela Morawetz’s can be interpreted from a perspective of graphic arts development, intaglio techniques in which a black line often determines the image. In an email to me (09.05.19) she said the following about that: “Graphics are a way of perceiving the world. When I was fascinated by etching and aquatint, what I was looking at somehow transformed into a graphic image almost by itself. It was as if I was wearing some kind of special glasses that changed the colours to black and white tones. The darkness of these images referred not only to colours, but also to a mental sphere.

Graphics encompasses multilayered thinking and acting, even though the final result is a two-dimensional picture. From a preparation of a metal plate to a final stage of applying the paint we deal with multiple layers. It also applies to a mental sphere because the image in creation has to be seen in layers that will build it step by step. The process of digestion and leaving bright spots, as well as creating colour prints by a number of metal plates, e.g. in etching and aquatint, or separate colour screens in screen-printing or lithography, are also the classic topics of graphics.
One could say that exactly this “thinking with layers” remained an important element of my work. Even though right now the most used medium is photography in a broad sense. So, from a formal point of view, imposing images with two or more surfaces, or composing them in a form of polyptychs, is often used”.
Photo:

Krzysztof Jurecki, Stwarzane światy Gabrieli Morawetz, "Artluk" 2019, nb 1-2, s. 38-39

V Piotrkowskie Biennale Sztuki (vernissage 28.06.19 7 p.m. The exhibition open to 08.09.19)

PIOTROWSKIE BIENNALE OF ART

Artists qualified for the competition exhibition: ABRATKIEWICZ Czesław, AWDZIEJCZYK Matylda, BARTEL Robert, BERNAŚ Judyta, BIELESZ Magda, BORKOWSKA Dominika Katarzyna, BOROWIEC Joanna, BOROWIK Grażyna, BUJAK Anna, CHMARA Barbara, CHRZANOWSKI Artur, CYBULSKI Daniel, CZARNECKA Marta, CZERNOW Ryszard, DREWICZ Tomasz, DZIADOSZ Żaneta, GĄGAŁA Tomasz, GŁOWACKI Łukasz, IWAN Bartosz, JANOWSKA – AUGUSTYN Joanna, JARMOLIŃSKI Bartek, JAWOREK Agnieszka, KALINOWSKA Małgorzata, KARCZEWSKI Kajetan, KAZNODZIEJ Anna, KLESZCZEWSKI Paweł& ZIMNOCH Kasia, KLIMCZAK Anna, KONDRAD Maria, KOSZOWSKA Dominika, KULESZA–FEDKOWICZ Magdalena, LESZCZYŃSKA Joanna, ŁYJAK Paweł, ŁYSZKOWSKA Katarzyna, MARCHLAK Krzysztof, MARSZEWSKI Dawid, MAILER Bernard, MLĄCKA Joanna, NOWICKI Krzysztof, OLSZYNA Zbigniew, PAWĘZOWSKA Patrycja, PIENIEK Aleksander, PINCZAK Dominika, POCZĘTA Paulina PULIŃSKA Aleksandra, RZEPECKA Martyna, SOWA Anna, ZHANG Xiaole, WAWRZAK Jakub, WARZYŃSKI Tomasz, WIELOWIEJSKA Kaja, WIERZBICKI Maciej, WINIARCZYK Olga, WOLNIEWICZ Agata, WYWIÓRSKI Sebastian, ZDANOWICZ Maciej, ZIEMKOWSKI Andrzej

The Piotrkowskie Biennale of Art is a nationwide competition for visual artists, which aim is to review and present contemporary artistic creations in various techniques, confront the artists using different media, and popularise the most interesting current phenomena in the field of visual arts. In addition to the diversity of media and art techniques, the distinguishing feature of this competition is the topic put forward by the Superintendent, characterising the subsequent editions of the competition. It allows you to get to know a wide spectrum of ways of interpreting the subject as well as mutual relations between painting, graphics, sculpture, photography, video art or installation. In the competition, apart from certified artists, there may also be artists who do not have an art school-leaving certificate.

The inspiration of this year’s edition of the competition is “What, how and why to offer the world? In tribute to Andrei Tarkovsky” – a message contained in the filmmaking of the Russian director Andrei Tarkovsky, and especially in his last film titled “Sacrifice”. The film, along with autobiographical themes, contains an answer to the question “what to do to save the spirituality of the modern world?” Directed not only to cinema artists, but to all conscious recipients. To quote Krzysztof Jurecki, the chairman of the Biennale jury: “When we recall the cinema of Tarkowski, we expect artists to express themselves in a variety of art forms about what is and what can be “sacrificing”. We do not just assume a religious interpretation on the assumption that every “true” work of art can be a timeless, transcendental idea showing the way of artistic and spiritual development at the same time, aimed at trying to understand the world, but certainly not re-ignoring it, so let’s try to give something from each other selflessly, give the world just a fraction of what we have … “

374 artists applied for the competition presenting 906 works. The jury qualified 65 works of 58 artists for the second stage and the competition exhibition. The results will be announced during the opening of the Biennale on June 28 at 19.00 in the Gallery of the Center for Artistic Activities (ODA) (5 Dąbrowskiego St., Piotrków Trybunalski).

The V Piotrkowskie Biennale of Art was co-financed by the Ministry of Culture and National Heritage. The V Piotrkowskie Biennale of Art was co-financed by the City Council in Piotrków Trybunalski.

Piotrkowskie Biennale Sztuki jest konkursem ogólnopolskim dla artystów sztuk wizualnych, którego celem jest przegląd i prezentacja współczesnych możliwości kreacji artystycznych w różnorodnych technikach, konfrontacja artystów posługujących się odmiennymi mediami, popularyzacja najciekawszych aktualnych zjawisk z obszaru sztuk wizualnych. Obok różnorodności mediów i technik plastycznych, wyróżnikiem tego konkursu jest temat stawiany przez Kuratora, charakteryzujący kolejne edycje konkursu. Pozwala to zarówno na poznanie szerokiego spektrum sposobów interpretacji tematu jak i wzajemnych relacji między malarstwem, grafiką, rzeźbą, fotografią, sztuką wideo czy instalacją. W konkursie obok artystów dyplomowanych mogą wziąć udział twórcy nie posiadający dokumentu ukończenia uczelni artystycznej.

Inspiracją tegorocznej edycji konkursu pt. „Co, w jaki sposób i dlaczego ofiarować światu? W hołdzie Andriejowi Tarkowskiemu” będzie przesłanie zawarte w twórczości filmowej rosyjskiego reżysera Andrieja Tarkowskiego, a szczególnie w jego ostatnim filmie pod tytułem Ofiarowanie. Film, obok wątków autobiograficznych zawiera odpowiedź na pytanie „co uczynić aby ocalić duchowość współczesnego świata?” skierowaną nie tylko do artystów kina, ale do wszystkich świadomych odbiorców. Cytując Krzysztofa Jureckiego, przewodniczącego jury Biennale: "Przywołując kino Tarkowskiego oczekujemy od artystów autentycznych wypowiedzi w różnorodnych formach sztuki na temat – czym jest i czym może być „ofiarowanie”. Nie zakładamy jedynie jej wykładni o religijnym charakterze wychodząc z założenia, że w każdym „prawdziwym” dziele sztuki zawarta może być idea ponadczasowa, transcendentalna wskazująca drogę rozwoju artystycznego i duchowego zarazem, mająca na celu próbę zrozumienia świata, ale na pewno nie jego zrewoltowania. Spróbujmy więc bezinteresownie coś od siebie przekazać, ofiarować światu choćby drobinę tego, co mamy…"

Do konkursu zgłosiło się 374 artystów prezentując 906 prace. Do II etapu i wystawy konkursowej jury zakwalifikowało 65 prac 58 artystów. Ogłoszenie wyników nastąpi podczas otwarcia Biennale w dniu 28 czerwca o godzinie 19.00 w Galerii Ośrodka Działań Artystycznych (ul. Dąbrowskiego 5, Piotrków Trybunalski).

Wykład o Łodzi Kaliskiej w Patio ASP w Gdańsku (31.05.19 godz. 18)

Czy Łódź Kaliska realizuje taki sam program artystyczny jak w latach 80. czy jeszcze na początku XX wieku? Zdecydowanie nie. Kiedy nastąpiło przejście w kierunku postmodernizmu i wejście w układ nie tylko kulturalny, ale i polityczny, głównie w Łodzi? Warto przypomnieć, grupa propagowała w czasie stanu wojennego tzw. trzecią drogę, poza strukturami państwa w latach 80. Dlaczego Adam Rzepecki pozostał wierny tej idei? Które prace i dlaczego są istotne w historii neoawangardy polskiej. Co dał skandal? Dlaczego z grupy wykluczono Kwietnia?

Postaram się na niektóre z pytań odpowiedzieć w czasie wykładu 31.09.19, może napiszę też tekst na sesję o historii grupy, która ma się odbyć 28.09.19 w pubie Łódź Kaliska. Zgłosiłem do niej akces, ale nie otrzymałem jeszcze oficjalnego zaproszenia, ani programu, który będzie ogłoszony w czerwcu. 28.09.19 będę zaś w Białymstoku na festiwalu Interfoto.

Z grupą, poza wspomnieniami, niewiele mnie łączy. Ale cenię w dalszym ciągu działalność A. Rzepeckiego, którego pokazywałem na 6. Biennale w Poznaniu (2009) oraz wraz z Andrzejem Różyckim na wystawie w ODA w Piotrkowie (2014), o która ujawniła ich wspólne realizacje oraz nigdy niepokazywane prace Adama.

okładka ksiązki

Nowa książka o grupie Łódź Kaliska prof. Ewy Nowiny-Sroczyńskiej nie jest spojrzeniem ani krytycznym, ani historycznym. Zasadnicza teza o bachtinowskim świecie karnawału tworzonym przez Łódź Kaliską, w ramach Kultury Zrzuty budzi wiele zastrzeżeń. Inna o pubie Łódź Kaliska jako nowym muzeum jest zaś nie do utrzymania, ponieważ jest to tylko przykład komercjalizacji, nie zaś muzeum. Podoba mi się zas wypowiedź Marka Janiaka o relacji miedzy grupą za dyrekcji Muzeum Sztuki w końcu lat 80. i na poczatku 90. w osobach: Ryszarda Stanisławskiego i jego następcy Jaromira Jedlińskiego, którzy nie tylko przemilczali, ale wręcz nie dopuszczali Łodzi Kaliskiej do życia artystycznego, na ile oczyścicie byli to w stanie czynić.

zaproszenie

Biblioteka Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku zaprasza na 
WYKŁAD OTWARTY – dr Krzysztof Jurecki

Żywa legenda. Jubileusz 40-lecia grupy Łódź Kaliska g.t.

Grupa Łódź Kaliska od samego początku znana jest nie tylko z konceptualnych, a potem inscenizowanych fotografii, filmu eksperymentalnego oraz wideo, ale także ze spektakularnych skandali. Artyści tworzący grupę (Marek Janiak, Andrzej Kwietniewski, Andrzej Świetlik, Adam Rzepecki i Andrzej Wielogórski) swoją działalność rozpoczęli w 1979 r. podczas pleneru w Darłowie, pod wpływem fotografii fotomedialnej. Ich pierwszym mistrzem był Andrzej Różycki. Od ok. 1980 do 1990, grupa działała w ramach „Kultury Zrzuty”, niezależnego ruchu undergroundowego. W latach dziewięćdziesiątych XX w. Łódź Kaliska coraz wyraźniej zbliżała się do postmodernizmu artystycznego, a na początku XXI w., wraz z programem New-Pop ostatecznie utraciła swój neoawangardowy i nonkonformistyczny charakter, poza wystawami Adama Rzepeckiego.

Podczas wystąpienia przedstawiającego czterdziestoletnią historię grupy na tle sztuki polskiej, przywołane zostaną także kontakty i wystąpienia Łodzi Kaliskiej w Gdańsku, zwłaszcza to, w Auli ASP z 1999 r.

Warto też przejrzeć stronę www grupy, a szczególnie podziękowania dla osób, które pomagały. Lista jest interesująca.... Szczególnie nazwisko E. Domanowskiej jest tu znaczące. Dodajmy dyrektorski CRP w Orońsku, co wiele wyjaśnia w taktyce grupy.

Screen print, 20.05.19

Stypendium im. Konrada Pustoły dla Keymo za rok 2018

Stypendium w wysokości pięciu tysięcy to gest zdecydowanie tylko symboliczny niż realny. W tym roku trafiło ono do Keymo, która od kilkunastu latach porusza się po krętych drogach ironii, prowokacji i absurdu, o coraz bardziej ugruntowanym, feministycznym wyznaczniku. Określenie "feministyczny" zmienia nieustanie swoje oblicze i posiada bardzo różne wyznaczniki społeczno-estetyczne. W 2018 roku, po kontakcie z Orlan na Miesiącu Fotografii w Bratysławie, mogę powiedzieć, że znaczy też celebrycki, ukierunkowany głównie na mass-media.

Czy do tego zmierza cały ten ruch? Oczywiście, że nie. Są na szczęście feministki, którym nie zależy na błysku fleszy i zainteresowaniu mediów. Zresztą z obecną definicją czy definicjami tego nurtu mamy duże problemy o czym świadczy klasyfikacja i o ocena sztuki Beaty Ewa Białeckiej, która moim zdaniem należy do najważniejszych w Polsce. Obok Magdy Moskwy czy Małgorzata Wielek-Mandreli... Ale to zupełnie inna historia. 

Niedawno przypadku znalazłem rekomendację jaką pisałem w 2013 roku dla Keymo. Wtedy nie otrzymała jednak stypendium w Krakowie, ale na pewno jej się należało. Moje artystyczne kontakty z Keymo były istotne około 2012 roku, kiedy na wystawie w toruńskiej Wozowni przygotowałem dla niej specjalnie zaaranżowaną oktagonalną formę, która posiadała na zewnątrz i wewnątrz swoje ukryte przesłanie, wyrażone za pomocą określonych fotografii. Do wnętrza wiszącego czworoboku można było wejść. w 2014 pokazałem jej solową ekspozycję w ODA w Piotrkowie, do którego ukazał się niewielki folder.

Tomasz Warzyński, Munagawa, 2016, camera otworkowa, 40 cm x 40 cm

Obecnie nasze drogi rozeszły się w przeciwstawnych kierunkach, co innego nas zajmuje. Jej ścieżką próbuje podążać m.in. Tomasz Warzyński - student fotografii na UAP w Poznaniu, który posiada duży potencjał artystyczny, ale już stara się być bardziej mistyczny niż perwersyjny.

Zamieszczam moją rekomendację z 2013, która jest świadectwem mego zaangażowania w fotografię Keymo. To jest dokument określonego czasu. W "Exitcie" (2011, nr 1) napisałem tekst pt. Przekroczenia przed eksplozją?. Sam zastanawiam się czy tytułowa eksplozja już nastąpiła. Ale chyba nie.

Ps. Bardzo ciekawą i przede wszystkim "trafioną" inicjatywą jest nagroda "Arteonu za 2018 roku dla Laury Makabresku. Taka nagroda cieszy, a przy okazji także składam swoje gratulacje. Zachęcam do lektury kwietniowego i majowego numeru pisma, gdzie twórczość krakowskiej artystki poddana została analizie.

XXII konkurs Cyberfoto w Częstochowie (zgłaszanie prac do 22.03.2019)

Paweł Opaliński, Profanum

Ogłoszono kolejny konkurs Cyberfoto. O ogólnych zasadach można przeczytać na stronach ROK w Częstochowie, pobrać formularz, jak również zobaczyć prace nagradzane w poprzednich edycjach. Jest to najstarszy tego typu konkurs w Polsce. Ma swoich zagorzałych zwolenników, jak też uczestników, do których należy np. Jacek Szczerbaniewicz z Jeleniej Góry. Tu startowali m.in. obecni wykładowcy i profesorstwie uczący fotografii i pokrewnych dyscyplin, jak Czesław Chwiszczuk z ASP z Wrocławia. Należałoby przypomnieć wiele nazwisk, ale nie jest na to miejsce. Do tego służą sesje teoretyczno-historyczne oraz specjalistyczne wydawnictwa.  

Jacek Szczerbaniewicz, Feast

Na tym konkursie rozpoczynał swoją przygodę jeden z najważniejszych artystów w dziedzinie cyfrowej Ryszard Czernow, który przez dwadzieścia kilka lat stał się jej klasykiem, aby przypomnieć m.in. cykl Martwe z natury. Pokazuje on zagrożenie a może już stan po: apokalipsie i katastrofizmie. Czy jest już za późno na ocalenie?

Ryszard Czernow, Rozdroże, 

Konkurs nie zakłada wyższości "sztuki wysokiej" nad "sztuka niską", wyraża w ten sposób widzenie od strony kultury wizualnej i antropologii kultury. Ale poszukuje fotografii czy precyzując prac na pograniczu, które wskazywałby na nowe idee w epoce postmedialnej według koncepcji Rosalind Krauss.

Fotografia cyfrowa ma swoją przyszłość. Jaką? To właśnie pokazuje i wytycza najnowsze drogi konkurs prowadzony przez Sławomira Jodłowskiego - pracownika ROK i członka ZPAF-u.

Tomasz Truszkowski, Panopticum I, II, III

Paulina Hebda, Bajka

Na koniec z nieokreślonym żalem pokazuję pracę nieżyjącego od kilku lat Marka E. Janickiego, który w ramach reklamy tworzył bardzo interesujące prace. Między malarstwem, erotyzmem, ale zawsze ukrytymi problemami, także filozoficznymi. Może kiedyś poddane zostaną wnikliwej analizie? Zasługują na to wpełni. Ten dorobek warty jest ocalenia.

Marek E. Janicki, Cafe Pomidor

Ogłoszono V Piotrkowskie Biennale Sztuki (2019). Calling for papers

29.06.2019 roku po raz kolejny spotkamy się w Piotrkowie na na jedynym w Polsce biennale sztuki....interdyscyplinarnej, o ścisłe określonym i kontynuowanym przez kolejne edycje przesłaniu, rozwijanym od 2013 roku. Tym razem analizie poddana zostanie problem Co, w jaki sposób i dlaczego ofiarować światu? W hołdzie Andriejowi Tarkowskiemu. 

Dlaczego zaczynamy czy raczej powracamy do przesłania słynnego radzieckiego filmowca? Ponieważ wskazał on drogę artystyczną, która jest wciąż istotna, i warto się nad nią zastanowić. Co mamy do ofiarowania? I niekoniecznie musi tego próbować osoba religijna. Ważne jest, aby postawa, jaką prezentuje artysta, była autentyczna i miała coś istotnego do przekazania. "Coś" nas być może wzbogaci duchowo i intelektualnie oraz być może otworzy "drzwi percepcji" dla dalszych pokoleń. Czas dla sztuki nie jest łatwy, gdyż wszytko stało się aż nadto politycznie. Żyjemy w świecie dodatkowo coraz bardziej korporacyjno-biznesowym, a coraz mniej artystycznym. I dotyczy to wszystkich instytucji, nie tylko tych dużych, jak CSW Warszawa czy Zachęta.

Co wyniknęło dotychczas z biennale? Niech artyści i ich prace bronią się same. Warto je pooglądać na stronie ODA, poczytać wrocławski "Format", łódzką "Krytykę Literacką" (2017 nr 3) lub magazyn "O.pl". Oczywiście trzeba zajrzeć do kolejnych katalogów i zawartych tam tekstów.

Konkurs w Piotrkowie wyróżnia się, jak zaznaczyłem, intermedialnością, gdzie tradycyjne techniki (rysunek, grafika), konfrontowane są z nowymi mediami (fotografia, wideo) oraz rzeźbą i instalacją. Studenci i absolwenci uczelni artystycznych stają w szranki ze swymi profesorowymi i wykładowcami. Artyści zaufali temu konkursowi, o czym świadczy duża ilość zgłoszonych prac (w 2017 było ich 697). Co dwa lata mamy do czynienia z odpowiedzialnym i  kompetentnym jury, co jest niezwykle ważne w obecnym czasie, kiedy znaczące imprezy nie tylko w Polsce, są krytykowane za niewłaściwe wybory (np. kilkakrotnie konkurs Bielska Jesień).

Cieszę, że mogłem od samego początku, czyli 2011 roku uczestniczyć i kształtować, wraz z Piotrem Gajdą i Andrzejem Hoffmanem, kolejne edycje biennale. Obdarzono mnie dużym zaufaniem. Tu poznałem ważnych dla mnie artystów, jak np. Julię Kurek, Małgorzatę Wróbel-Kruczenkow czy Beatę Cedrzyńską. Tu, w Piotrkowie, wiele zrozumiałem w czasie dyskusji jury. Niektóre rozmowy, jak z prof. Marcinem Berdyszakiem, pamietam do dziś. 

Otwarcie II  Piotrkowskiego Biennale Sztuki, ODA 2013, ul. Dąbrowskiego 5

P. S. Nadsyłanie prac do etapu I od 01.01.2019-28.02.2019. Więcej informacji na stronie Ośrodka Działań Artystycznych.

P.s. [19.01.2019]. Wiele zawsze od jury. W Piotrkowie jak dotąd zawsze było i mam nadzieję będzie kompetentne. Ujawniono jego skład. W związku z powyższym jeszcze raz zapraszam do udziału w biennale.

Odszedł Andrzej Mitan (1950-2018)

Wczoraj 04.11 nadeszła niepodziewana i przykra wiadomość. Zmarł Andrzej Mitan przyjaciel nie tylko sztuki, ale wszystkich artystów poszukujących i bezinteresownych. Oczywiście ostatnie określenie posiada swoje obostrzenia. Poszukujących wolności wypowiedzi, wyzwolenia spod skodyfikowanych form, gdzie rodzi się uczucie, powstaje energia, która musi szybko zniknąć lub zmienić swą formułę. Pewnie trzeba jej za moment poszukiwać gdzieś indziej, za pomocą dźwięku czy instalacji dźwiękowej. Ta była mu najbliższa. I w tym zakresie pozostaje jeszcze twórcą nieodgadnionym, między Johnem Cagem a bardziej performerskim Emmettem Williamsem. Gdzieś po drodze przerobił lekcję polskiego konstruktywizmu i konceptualizmu, które były mu potrzebne do zrozumienia i określenia własnej drogi.

Andrzej Mitan. Koncert na ryby, 2011

Była artystą skromnym, bez "nadęcia i gęby". Nieraz w Radomiu, w drodze do Lublina, rozmawialiśmy o Jurku Buszy, Zygmuncie Rytce, Anastazym Wiśniewskim, Irenie Jarosińskiej, o początkach Zamku Ujazdowskiego w latach 80., czy sztuce niezależnej lat 80. Był kopalnią wiedzy na ten temat.

Odszedł zbyt wcześnie... Ciekawa jest jego rozmowa z samym sobą, gdyż był osoba szczerą.

Polecam tekst  z "Exitu" Krzysztofa Bochyńskiego, który pracował z Andrzejem w CSW Elektrownia w Radomiu. Znał go jak mało kto. 

Eryk Zjeżdżałka – życie i twórczość – 14 października 2018, Września

Eryk Zjeżdżałka, z serii Sfera buforowa, 2007

14.10 we Wrześni w Muzeum Regionalnym o godz. 18 odbędzie się wernisaż wystawy poświęconej twórczości Eryka (Ireneusza) Zjeżdżałki. Ekspozycję przygotowali jego żona Anna i Waldek Śliwczyński, w jednej osobie kumpel i szef Eryka sprzed kilkunastu lat. Odbędzie się mój wykład oraz wcześniej  będzie miała miejsce premiera filmu o Eryku, którego twórcą jest Waldek, prowadzący znany blog. Zresztą, z blogami fotograficznymi robi się krucho. Jest ich bardzo wiele, ale dla fotografii niewiele z nich wynika.

Minęło 10 lat od jego przedwczesnej śmierci. Do końca życia zapamiętam poranny sms od Macieja Szymanowicza, który został mnie w drodze na Lubelszczyznę. Nie mogłem się z tym pogodzić, długo... Czas goi jednak rany, pozostają wspomnienia, istnieją w dużej ilości jego prace. Pozostaje otwarte pytanie o jego dorobek artystyczny oraz jego znaczenie w fotografii polskiej z XXI wieku. O jego twórczości, którą cenię za autentyzm, pisałem wielokrotnie. O tym, że Eryk miał interesującą teorię fotografii warto przeczytać w mojej książce Poszukiwanie sensu fotografii. Rozmowy o sztuce (2008).

Właśnie odbędzie kolejny Wielkopolski Festiwal Fotografii. I jest to bardzo ważna inicjatywa dla poznania najnowszej fotografii polskiej, choć bagatelizowana przez tzw. media

Szukam zdjęć z Erykiem, sprawdzam maile. Niewiele odnajduje, chyba jeszcze nie czas. Ale są też mini ślady, np. mail z 26.03.2008. [zamieszczam w wersji oryginalnej].

Dla zrozumienia i oceny twórczości Eryka najważniejszy jest katalog Ireneusz Zjeżdżałka. Fotografie, Września 2009, ss. 192. pod red. M. Szymanowicza

Ten katalog bardzo polecam

P.s. Tytuł tego posta pochodzi oczywiście z bloga Waldka Śliwczyńskiego. Wyraża on to, co najważniejsze. Dlatego się nim posłużyłem. 

Mini wywiad z Anną Orlikowską (2007)

Napisałem w sierpniu 2018 do swej dawnej studentki, a obecnie wykładowcy na Akademii Sztuki w Szczecinie. Nie otrzymałem odpowiedzi, podobnie jak na mail sprzed lat jedenastu... Na stronie www artystki, która zaraz potem zniknęła(?),  nie znalazłem żadnej informacji, że od 2007 pokazywałem jej prace na licznych przeglądach wideo w Polsce i za granicą. Opublikowałem jeden tekst, a w kilku innych, w kontekście fotografii i wideo, także o niej pisałem. jest bardzo bardzo ważną artystką, wychowaną w dwóch pracowniach ASP: Konrada Kuzyszyna i Grzegorza Przyborka. Swoją sztukę łączyła zwłaszcza z tym pierwszym. Jej twórczość trafiła m.in. do zbiorów Muzeum Sztuki w Łodzi. To był bardzo trafny wybór. Czekamy na nowe prace, wystawy, o których można będzie cos interesującego napisać, w przeciwieństwie do wrocławskiej wystawy Widmo Brockenu, o której tylko wspomnę, że szkoda mego czasu, aby udowodnić jej miałkość. Dodam tylko, ze nie było na niej  np.fotografii: Wojtka Zawadzkiego, Andrzeja Lecha, Bogdana Konopki i wielu, wielu innych.

Anna Orlikowska, Terminal game, 2007, wideo

Mój krótki tekst o A. Orlikowskiej z "Exitu" 2006, nr 1. Chyba pierwszy, jaki poświecono tej ważnej artystce, ważnej na scenie nie tylko łódzkiej czy obecnie szczecińskiej, ale polskiej.

Krzysztof Jurecki
The Best

Wśród artystów polskich urodzonych w latach 70. - zajmujących się fotografią - zarysowały się dwie postawy: powrót do różnorodnego w formie fotograficznego dokumentu oraz inscenizowanie, które w dalszym ciągu ma odniesienia do historii sztuki

Te dwie teoretycznie sprzeczne tendencje łączy w swej twórczości fotograficznej i filmowej od 2003 roku Anna Orlikowska. Choć nie wykonała wielu prac, to mogą one znaleźć się w historii polskiej sztuki medialnej, gdyż są bardzo przekonywującymi realizacjami. Autorka porusza w nich własne problemy egzystencje, odnoszące się także do rozumienia modelu sztuki dawnej, która podobnie, jak w twórczości Jeffa Walla, służy do diagnozowania życia w aspekcie historii i jej mitów. Jej wizja wyrasta z inscenizowanej twórczości, przede wszystkim, Konrada Kuzyszyna, który ujawnia dualizm ludzkiej egzystencji – wymiar biologiczny i sakralny zarazem. Podobnie czyni Orlikowska – podkreśla marność i zwierzęcość bytu (Film o robakach I.II,III), codzienne problemy życiowe, ale mówi także o potrzebie sakralizacji życia (Kyrie angelicum). Nie jest to twórczość feministyczna, gdyż odnosi się, zarówno do wątków autobiograficznych, jak i do religijnych własnej rodziny, przedstawiając w Dans makabre pesymistyczny, choć w subtelnym kolorze, obraz szarego życia. Bardzo interesująca twórczość filmowa Orlikowskiej należy do nurtu intermedialnego. Artystka podejmuje w niej podobne problemy jak w fotografii. Tworzy także instalacje, czego najlepszym przykładem jest praca zaprezentowana na Biennale of Łódź w 2004, moim zdaniem najciekawsza na całej imprezie, a następnie filmuje je (Wczesne doświadczenie). Sztuka Orlikowskiej nie ma nic wspólnego z poglądami i doświadczeniami Władysława Strzemińskiego, choć pokazanie jej pracy Autoportret na wystawie Powidoki (Muzeum Sztuki 2005/06), potwierdziło wielki talent tej artystki.

Anna Orlikowska, Kyrie Angelicum, 2006, wideo, 4 min. 1 sek.

Mini wywiad z Anną Orlikowską (nieopublikowany) wrzesień 2007. Pierwotnie przeznaczony był do książki Poszukiwanie sensu fotografii. Rozmowy o sztuce, ale okazał się zbyt krótki.

K.J.: Jak wspomina pani studia na ASP w Łodzi? Czy przygotują one w sensie artystycznym i zawodowym?

A.O.:Studia wspominam dobrze, jako czas spędzony na poznawaniu różnych możliwości twórczych, spotkania nowych ludzi, jak również zabawy. Moim zdaniem, żadna szkoła nie może stworzyć artysty, może co najwyżej pokazać drogę, podpowiedzieć, jak również czasem w paradoksalny sposób, ukształtować postawę artystyczna wynikającą z negacji i buntu wobec akademizmowi i temu, co się dzieje na ASP. Wszystko zależy od człowieka i jego jednostkowego podejścia.

Czy są jakieś problemy w sztuce – dawnej i współczesnej albo artyści, którzy są pani bliscy, do których chce pani się odwołać czy nawiązać?

Mysle ze w sztuce najbardziej mnie interesuje czlowiek w szeroko pojetym tego slowa znaczeniu. Czesto moje prace odnosza sie do ludzkiej psychiki, sfery emocjalnej, natury ludzkiej, kultury I cliches z nia zwiazanych, cywilizacji ( a w zwiazku z tym I sztuki), ktore rowniez tworzy czlowiek.

Co zastanawia a może fascynuje panią w sztuce? Myślę o przemianie pani twórczości od prac dyplomowych (antyreklamowe w wyrazie) do obecnej fazy twórczości w zakresie filmu, co moglilismy zobaczyć na wystawie w Galerii Bałuckiej?

Moje prace dyplomowe powstały w pracowni Fotografii Użytkowej [G. Przyborka], czyli takiej, która uczy pracy w studio fotograficznym i przygotowuje miedzy innymi do zawodu fotografa reklamowego. Prace dyplomowe, czyli w pewnym stopniu szkolne, w pewien sposób były pretekstem do wykorzystania możliwości studyjnych, oraz ironicznej gry z fotografia reklamowa (która studiowałam), jej językiem wyrazu. Ponieważ w sztuce interesują mnie zupełnie inne problemy niż krytyka reklamy, po zakończeniu szkoły naturalnie zaczęłam robić zupełnie inne prace, mniej oczywiste i krytyczne.

Co daje Pani fotografia, co umożliwia wideo, a co instalacja?

Większą swobodę działań twórczych.

Co w sztuce jest istotne – stawianie pytań (Robaki), szukanie stanów symbolicznych, krytyka świata konsumpcji i polityki?

Myślę, że to dobrze, ze sztuka jest tak rożna i zajmuje się wieloma problemami - każdy z nich jest jednakowo ważny - wszystkie w pewien sposób odnoszą się do świata, w którym żyjemy oraz człowieka.

Jakich problemów dotyczy najbardziej znana Pani seria fotografii, w której widzimy osobę przebraną za krowę, precyzując która ma głowę krowy?

Sama maska krowy ma już wiele znaczeń symbolicznych, tytuł „taniec śmierci” z kolei sugeruje jeszcze inna problematykę. Dla mnie ta praca dotyka problemu identyfikacji, ale cieszy mnie jej wielopłaszczyznowość.

Które swoje krótkie filmy ceni pani najbardziej? Poruszają one różne problemy od performance, autoportretu, do wyzwolenia religijnego? Jaki będzie kierunek przemian?

Raczej nie wartościuję i klasyfikuje prac, które już zrobiłam, bardziej interesują mnie nowe projekty nad którymi dopiero pracuję, które mogą wnieść cos nowego do mojej sztuki. Oczywiście jest też tak, ze jedna ze starszych prac bardziej mi się podoba, inna mniej, identyfikuje się z nimi na różnych poziomach, ale wynika to z tego, iż moja postawa twórcza cały czas ewoluuje.

Co dało prestiżowe stypendium fundowane przez Deutsche Bank w Berlinie? Jak spostrzega pani tą scenę artystyczną?

Wyjechałam na pół roku do Berlina, gdzie z perspektywy nowego miejsca mogłam nabrać dystansu, do tego co robię. Przez ten czas poznałam też zupełnie inne środowisko artystyczne, mogłam przekonać się jak funkcjonuje „profesjonalny” rynek sztuki - myślę że jest to cenne doświadczenie, z jednej strony motywujące do działań, twórczego rozwijania się, szukania własnego jerzyka, z drugiej demitologizujące trochę postać artysty i samej sztuki.

Anna Orlikowska, Autoportret, 2006, wideo

Mail od artystki (2007)
[Data: 18 września 2007 12:13]
Witam,

Przesylam fotografie, 7 z jednej mozna zrezygnowac- moze Pan wybrac z ktorej, plus portret,

Opis fotografii:

0- Film o robakach II, 1 min, DVD, 2004
1- Endless loop, 15 min, DVD, 2007
2. Terminal Game, 17 min, DVD, 2007
3- Dance Macabre, d-print, 100 x 270 cm, 2004
4- Cisza, d-print, 60 x 90 cm, 2007
5- Closed circuit, aranzacja przestrzenna, rurki miedziane, 2006
6- Martwa natura, fotografia w lightboxie, 70x 110 cm, 2006


Fotografie przesle po 2 w kolejnych majlach,
i odpowiedzi,

Pozdrawiam,
Ania

Kilka słów o Jacku Kryszkowskim i "frakcji stołu"

"Tango Ortodoksyjne", 1985, wyd. J. Kryszkowskiego

W ostatnich latach odżyło zainteresowanie nie tylko Kulturą Zrzuty, Łodzią Kaliską, ale także życiem, poglądami i osobowością Jacka Kryszkowskiego. Wyrasta on na jedną z najważniejszych, dodajmy tragicznych postaci sztuki niezależnej lat 80. Gdzie sytuować jego skrajnie anarchistyczną postawę? W tradycji niemieckiego dadaizmu (Johannes Baader, Johannes Baargeld), nieustającego karnawału i przygodności życia (Witkacy, Jaroslav Hašek ), tradycji kontrkultury (Andrzej Partum, Anastazy Wiśniewski). 

Odrzucił wszelkie artystyczne formy ekspresji artystycznej, podobnie jak sztukę, w końcu także neoawangardową. Ostatecznie skłócił się ze wszystkimi, czyli uczestnikami Kultury Zrzuty, tworząc tzw. "frakcję stołu", do której należeli m.in. Makary i Zofia. Był bardzo dobrze przygotowany do rozmów i dysput teoretycznych, ale zbyt często spożywany alkohol, szkodził nie tylko spotkaniom, ale powodował spięcia, konflikty czy bójki. Grawitowało to między życiem artystycznym a lumpiarstwem, jak np. przy okazji otwarcia wystawy Lochy Manhattanu i imprezie w Galerii Wschodniej.

Ale pozostaną przede wszystkim jego błyskotliwe teksty, parodiujące postawy artystyczne i szokujące wyjścia z matni produkcji dzieł artystycznych oraz nieliczne prace, wpisujące się w prace tworzone przez Łodzi Kaliską, która mimo wszystko była mu najbliższa, przede wszystkim: Adam Rzepecki, jako artysta radykalny i Makary, jako kompan, u którego nawet mieszkał kilka miesięcy w końcu lat 80.

Jacek Kryszkowski,  Tylko wszędzie tam gdzie jestem JACEK KRYSZKOWSKI, ok. 1983, opis i syg, na odwrociu, 7,5 x 10,5 cm, fot. żelatynowo-srebrowa

Jacek Kryszkowski,  Bez tytułu,  ok. 1986,  17,5 x 12,5 cm, fot. żelatynowo-srebrowa

zaproszenie na "spotkanie z dzikimi", 1985

Nie jest prawdą, jak napisał Domini Kuryłek, w tekście Nihilizm Jacka Kryszkowskiego, że "chronił swe działania przed krytykami i historykami sztuki". Powiem, że było wprost przeciwnie, oczywiście do pewnego momentu, kiedy antyartysta działał i bardzo często pojawiał się na wystawach i tzw. zdarzeniach artystycznych. Pojawiał się, aby zamanifestować swoją odrębność a nawet pogardą dla tzw. środowiska, bez którego nie potrafił istnieć. Poza nim był nikim, na tym tym polegał paradoks antystatów i tych, którzy pragnęli zniszczyć sztukę lub żyć na jej dalekich rubieżach. Utopii nie można rozwinąć jako trwałej formuły, ona może trwać, ale krótko.

zaproszenie do Teofilowa, 1990

Przypominam sobie Jacka i patrzę na niego jako przede wszystkim postać tragiczną, która swą bezkompromisowością wpłynęła na takie osobowości, jak: Jerzy Truszkowski, Zbigniew Libera. Sprawnie manipulował ludźmi. pamietam jak przy pomocy ćwiartki wódki potrafił np. unicestwić spotkanie poświęcone przygotowywanej książce w pracowni Marka Janiaka na Politechnice (1988). Był prawdziwym prestidigitatorem sztuki.